استفاده از پیچ در ستون فقرات چه کاربردی دارد؟

ستون فقرات در انسان از سه قسمت گردنی، پشتی و کمری تشکیل یافته است. ستون فقرات علاوه بر اینکه نخاع و رشته های عصبی را درون خود جای جای داده و از آنها محافظت می‌نماید، سبب استحکام بدن میگردد. جمجمه بر روی ستون فقرات گردن قرار گرفته و اندام‌ های فوقانی و تحتانی نیز با واسطه استخوان هایی به ستون فقرات متصل میگردند. در ناحیه پشتی با اتصال دنده‌ها به ستون فقرات قفسه سینه بعنوان صندوقچه ای محکم ایجاد شده که قلب و ریه‌ ها را درون خود جای داده و از آنها محافظت می‌نماید.

جهت انجام حرکات طبیعی بدن ستون فقرات متحرک است. این تحرک در ناحیه گردنی بیشتر و در ناحیه پشتی کمتر است. علیرغم تحرک ستون فقرات، مهره ها از ثبات برخوردار بوده و این تحرک سبب آسیب به استحکام بدن نمیگردد.

در بعضی موارد نظیر شکستگی‌ مهره ها در نتیجه سقوط و یا تصادف و یا پوکی استخوان ها ، استحکام ستون فقرات ممکن است دچار آسیب شده و در صورت حرکت ، جابجایی مهره ها سبب آسیب نخاع و یا فشار بر اعصاب نخاعی گردد. این موارد در لقی مادرزادی و یا دژنراتیو مهره ها (اسپوندیلولیستزیس ) نیز ممکن است ایجاد گردد.

جهت درمان لقی مهره ها از دهه های گذشته روش هائی ابداع شده تا از جابجایی مهره ها و آسیب های عصبی جلوگیری گردد. از جمله روش هایی که از چندین دهه قبل مرسوم شده است ، استفاده از پیچ پدیکول میباشد. پیچ پدیکول در صورت کاربرد بجا و مناسب از بهترین و موثر ترین روش هایی است که لقی مهره ها را میتواند درمان کند.

استفاده از پیچ پدیکول بعلت ثابت کردن قسمتی از مهره ها اقدامی است که با عوارض دیررس ممکن است همراه شود. بر طبق امار کتب مرجع ۲۵ درصد این موارد مبتلا به تنگی و یا لقی و یا بیرون زدگی دیسک در سگمان بالا و يا پایین محل پیچ گذاری می‌شوند که خود سبب مشکلات جدید برای بیمار شده و اغلب ضرورت عمل جراحی مجدد را ایجاد مینماید. این عارضه ASD(adjacent segment disease) نامیده میشود.
اینجانب با تجربه نزدیک به چهار دهه در جراحی ستون فقرات و ویزیت روزانه تعداد زیادی بیمار از سراسر کشور، هر روز شاهد بیماران متعددی هستم که بعلت عوارض پیچ گذاری ستون فقرات مراجعه کرده و بعضا دچار ضایعات غیر قابل مداوا شده و از عوارض آن رنج می‌برند.
نکته مهم قابل تأمل کاربرد نابجا و بی مورد و بیش از نیاز پیچ پدیکول در بسیاری از بیماران است که علل آن توسط مراجع ذی ربط قابل بررسی و جلوگیری میباشد. بدون شک کاربرد صحیح پیچ پدیکول در موارد لقی مهره ها و یا دفورمیتی های نیاز به اصلاح ستون فقرات الزامی و علی‌رغم عوارض احتمالی به بیمار کمک خواهد کرد.

پیشنهاد میکنم در مراکز دانشگاهی تحقیق گذشته نگر جامع در بیمارانی که در دهه‌های گذشته تحت عمل پیچ گذاری قرار گرفته‌اند انجام و میزان نتیجه بخشی و عوارض ایجاد شده بررسی کردد.

انجمن محترم جراحان مغز و اعصاب و ستون فقرات ایران لازم است با تبیین کاربردهای صحیح پیچ گذاری، بر انجام صحیح آن نظارت نمایند تا بیماران استفاده مناسب از این روش درمانی برده و از ایجاد عوارض بی مورد جلوگیری گردد.