توضیحاتی درباره بیماری صرع و نحوه درمان آن

صرع یک بیماری مغزی است که افراد مبتلا به آن معمولا تشنج های مکرر و بدون تحریک اولیه را تجربه می کنند . علت این تشنج ها ، اختلال در فعالیت الکتریکی مغز است و به طور موقت سیستم پیام رسانی بین سلول های مغز مختل می شود . این بیماری طیف گسترده ای از انواع تشنج ها را در بر می گیرد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است . همچنین بیشتر افراد مبتلا بیش از یک نوع تشنج را تجربه می کنند و ممکن است علائم دیگری از مشکلات عصبی را داشته باشند .

انواع صرع

بیماری صرع به دو دسته کانونی یا منطقه ای و فراگیر یا جنرال تقسیم بندی می شوند :

1. صرع کانونی ؛ صرع کانونی بدین معناست که در نوار مغز بیمار یک منشا یا یک ناحیه کانونی در مغز یافت می شود که باعث شروع حملات می گردد و معمولا تشنج ها وابسته به آن کانون در مغز می باشند که این ناحیه ، لوب گیجگاهی مغز است .
2. صرع فراگیر یا جنرالیزه ؛ بیماری صرع فراگیر بدون هیچ گونه علامت قبلی و بدون شواهدی از اینکه کانونی مشخص در مغز درگیر باشد سبب از دست دادن ناگهانی هوشیاری بیمار می شود . گاها ممکن است فرد دچار حرکات پرشی سریع و قرینه در اندام ها شود که این عامل تفاوت بین صرع کانونی و صرع فراگیر می باشد .

مهم ترین علل ایجاد صرع

• عوامل ژنتیکی : برخی از انواع صرع به دلایل ژنتیکی و سابقه خانوادگی بیمار بوجود می آیند . برخی ژن ها ممکن است فرد را نسبت به شرایط محیطی که باعث تشنج می شود ، حساس تر کنند .
• آسیب به سر : آسیب به سر در اثر تصادف رانندگی ، عامل دیگری در پیدایش صرع می باشد .
• شرایط زمینه ای : برخی از شرایط زمینه ای مانند تومور یا سکته مغزی باعث صرع می شوند . سکته مغزی علت اصلی صرع در بزرگسالان است .
• بیماری های عفونی ؛ بیماری های عفونی مانند مننژیت ، ایدز و آنسفالیت ویروسی می توانند باعث صرع شوند .
• آسیب های دوران جنینی : در دوران جنینی ، نوزادان به آسیب مغزی حساس هستند که می تواند در اثر عوامل مختلفی مانند عفونت مادر ، تغذیه نامناسب یا کمبود اکسیژن ایجاد شود . این آسیب مغزی می تواند منجر به صرع یا فلج مغزی شود .
• اختلالات رشد : صرع گاهی اوقات با اختلالات رشدی مانند اوتیسم و نوروفیبروماتوز همراه است .

علائم صرع

علامت اصلی این بیماری تشنج های مکرر است . با این حال ،‌ اگر فرد یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کند ، نیاز است که به پزشک مراجعه کند :

• تشنج بدون تب
• بیهوشی کوتاه یا گیجی
• غش های ضعیف متناوب ،‌ که طی آن کنترل روده یا مثانه از دست برود
• سفتی ناگهانی و بدون دلیل مشخص در اندام ها
• پلک زدن های ناگهانی و بدون محرک های آشکار
• گیجی موقت و عدم توانایی برقراری ارتباط
• حرکات تکراری غیرارادی
• وحشت یا عصبانیت بدون هیچ دلیل مشخصی
• خیره شدن
• اغتشاش شعور موقت
• خشک شدن بدن
• مشکلات تنفسی
• از دست دادن کنترل مثانه و یا روده
• افتادن ناگهانی بدون هیچ دلیل مشخصی ، به خصوص زمانی که همراه با از دست دادن هشیاری باشد
• عدم پاسخ به صدا ، یا کلام برای مدتی کوتاه
• تکان دادن سر به صورت ریتمیک همراه با از دست دادن خودآگاهی و هوشیاری

صرع و تشنج

باید بدانیم که صرع و تشنج دو مفهوم متفاوت هستند .

تشنج یعنی همان حمله ای که به فرد دست می دهد و صرع نام کلی بیماری است که تشنج می تواند یکی از علائم یا گاهی تنها علامت آن باشد . باید بدانیم هر کسی دچار تشنج می شود لزوما صرع ندارد و اگر فرد یک یا دو بار تشنج کرده است بهتر است برای تشخیص درست بیماری ، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند .

تشخیص بیماری صرع

تشخیص صرع بر اساس نتیجه معاینه و دقت پزشک ، آزمایش های خونی ، تصویربرداری از مغز مانند سیتی اسکن ، ام آر آی و نوار مغز انجام می شود .
نوع دیگری از بررسی به نام بررسی ویدیویی طولانی مدت هم وجود دارد که در بیمارانی انجام می شود که به درمان مقاوم هستند یا برای درمان صرع ، به جراحی نیاز دارند . بررسی ویدیویی این امکان را به پزشک می دهد که از نوع صرع و محل ایجاد تشنج در مغز اطمینان حاصل کند .

پیشگیری از بیماری صرع

سازمان جهانی بهداشت اعلام می کند که حدود یک چهارم موارد صرع قابل پیشگیری است . در واقع افراد با رعایت مراحل زیر خطر ابتلا به بیماری صرع را به حداقل می رسانند :

• استفاده از کلاه ایمنی هنگام دوچرخه سواری یا استفاده از موتورسیکلت برای پیشگیری از آسیب به سر
• توجه به مراقبت های دوران بارداری برای جلوگیری از صرع ناشی از آسیب های هنگام تولد
• پیشگیری از بروز سکته های مغزی و بیماری های قلبی که می تواند خطر ابتلا به صرع را افزایش دهد
• پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت ها

آیا بیماری صرع درمان دارد؟

در حال حاضر هیچ روش درمانی قطعی برای این بیماری وجود ندارد . اما فرد مبتلا می تواند علائم را تا حد زیادی کنترل کند .

روش های درمان بیماری صرع

روش های درمانی مختلفی برای درمان صرع وجود دارد . در گذشته برای درمان صرع از دارو های ضد تشنج استفاده می کردند ، هرچند این داروها بیماری را درمان نمی کردند و تنها آن را کنترل می کردند . باگذشت زمان ، داروها پیشرفته تر شدند و امکان کنترل کردن میزان تشنج ها با قرص ها افزایش پیدا کرد . در حال حاضر ، درمان صرع دارای چند گام است ؛ در گام اول از ضد تشنج ها استفاده می شود ، اگر بیمار مقاوم به دارو باشد ، پزشک ناچار است برای کاهش عوارض و شدت نگرفتن بیماری از روش های جایگزین استفاده کند . برخی از روش های جایگزین دارو درمانی عبارت اند از : نوروسایکیتری ، الکترود داخل جمجمهای ، تست وادا و مانیتورینگ تهاجمی .